آیا باید دندان عقل کشیده شود؟

دندان عقل، که به عنوان آخرین دندان آسیاب در دهان رشد می‌کند، معمولاً در سنین 17 تا 25 سالگی ظاهر می‌شود. بسیاری از افراد در این دوران با این سوال مواجه می ‌شوند که آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟ پاسخ به این سوال به عوامل مختلفی از جمله وضعیت رشد دندان عقل، عوارض احتمالی، و تأثیر آن بر سلامت دهان و دندان بستگی دارد. برخی از افراد خوش ‌شانس هستند و دندان‌ های عقل آن‌ ها بدون هیچ مشکلی رشد می‌کند، اما در بسیاری از موارد، این دندان ‌ها نهفته یا نیمه ‌نهفته باقی می‌ مانند و باعث درد، التهاب، و حتی آسیب به دندان ‌های مجاور می‌شوند.

عوارض نکشیدن دندان عقل می‌تواند شامل عفونت ‌های لثه، پوسیدگی دندان ‌های مجاور، نا مرتب شدن دندان ‌ها، و حتی ایجاد کیست یا تومور در اطراف دندان عقل نهفته باشد. از سوی دیگر، برخی افراد نگرانند که آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟ و یا تأثیر کشیدن دندان عقل بر صورت و فرم فک چگونه خواهد بود؟ این نگرانی ‌ها باعث می ‌شود که بسیاری از افراد تصمیم ‌گیری درباره جراحی دندان عقل را به تعویق بیندازند.

در این مقاله از مجله دندان تو، به طور جامع بررسی خواهیم کرد که چه زمانی کشیدن دندان عقل ضروری است، عوارض و مزایای آن چیست، هزینه جراحی دندان عقل چقدر است، و چگونه می‌توان بعد از جراحی دندان عقل از درد و مشکلات احتمالی جلوگیری کرد.

چه زمانی باید دندان عقل کشیده شود؟

تصمیم برای کشیدن دندان عقل به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله وضعیت رشد دندان، میزان درد، احتمال بروز عفونت، و تأثیر آن بر سایر دندان ‌ها. برخی افراد ممکن است دندان عقل کاملاً سالم و بدون مشکل داشته باشند، در حالی که در بسیاری از موارد، این دندان ‌ها نهفته یا نیمه ‌نهفته باقی می‌ مانند و مشکلاتی مانند التهاب، عفونت، و فشار به دندان ‌های مجاور را ایجاد می‌کنند. در این بخش، بررسی خواهیم کرد که بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل چه زمانی است و چه علائمی نشان می‌دهد که باید این دندان را خارج کرد.

 بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل

در چه سنی بهتر است دندان عقل کشیده شود؟

دندان عقل معمولاً در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی رشد می‌کند. بسیاری از دندانپزشکان توصیه می‌کنند که در صورتی که این دندان‌ ها مشکل‌ساز باشند، قبل از ۲۵ سالگی کشیده شوند. زیرا در این سن، ریشه‌ های دندان هنوز کاملاً شکل نگرفته و استخوان فک انعطاف ‌پذیرتر است، که باعث می‌شود فرایند جراحی آسان ‌تر و دوره بهبودی سریع ‌تر باشد.

 آیا همیشه باید دندان عقل را کشید؟

خیر. اگر دندان عقل به‌طور کامل رشد کرده باشد، به دندان‌ های دیگر آسیبی نرساند و باعث التهاب یا عفونت نشود، نیازی به کشیدن آن نیست. بااین‌حال، در شرایط زیر معمولاً دندانپزشک توصیه به کشیدن دندان عقل می‌کند:
دندان عقل نهفته باشد و نتواند به درستی از لثه خارج شود.
دندان عقل نیمه‌ نهفته باشد که باعث گیر کردن غذا، رشد باکتری و پوسیدگی شود.
فشار به دندان ‌های دیگر وارد کند و باعث نامرتب شدن دندان‌ ها شود.
درد و التهاب لثه ایجاد کند که منجر به عفونت ‌های مکرر شود.

علائمی که نشان می ‌دهد باید دندان عقل کشیده شود

درد و التهاب لثه

یکی از مهم‌ ترین علائم نیاز به کشیدن دندان عقل، درد و تورم در اطراف دندان عقل است. التهاب لثه ناشی از رشد ناقص دندان عقل می‌تواند منجر به قرمزی، حساسیت و حتی خونریزی لثه شود. این موضوع به‌ ویژه در دندان عقل نیمه ‌نهفته شایع است، زیرا بخشی از دندان زیر لثه باقی می‌ماند و باعث تحریک بافت ‌های اطراف می‌شود.

 عفونت ‌های مکرر در اطراف دندان عقل

گیر کردن غذا و رشد باکتری ‌ها در اطراف دندان عقل نهفته یا نیمه ‌نهفته می‌تواند باعث ایجاد عفونت ‌های مکرر شود. علائم عفونت شامل موارد زیر است:
درد شدید و ناگهانی
بوی بد دهان
التهاب و چرک در اطراف دندان عقل
مشکل در باز و بسته کردن دهان

اگر این علائم را تجربه می‌کنید، احتمال دارد که دندان عقل شما عفونی شده باشد و نیاز به جراحی فوری داشته باشد.

 فشار به سایر دندان ‌ها و تغییر در فرم فک

یکی از مشکلات رایج دندان عقل نهفته، فشار به سایر دندان ‌هاست. این فشار می‌تواند باعث جابجایی دندان ‌های مجاور و به‌هم ‌ریختگی نظم دندان ‌ها شود که در برخی موارد نیاز به ارتودنسی را افزایش می‌دهد. برخی از نشانه‌های این مشکل عبارت‌اند از:

• تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان‌ها روی هم
• احساس درد یا فشار در دندان‌ های مجاور دندان عقل
• بروز نامرتبی و جابجایی دندان‌ ها پس از رشد دندان عقل

انواع دندان عقل و تأثیر آن بر نیاز به جراحی

دندان عقل به ‌عنوان آخرین دندان آسیاب، در برخی افراد به ‌صورت کاملاً طبیعی و بدون مشکل رشد می‌کند، درحالی ‌که در برخی دیگر، به دلیل کمبود فضای کافی در فک، ممکن است نهفته یا نیمه‌ نهفته باقی بماند. نوع رشد دندان عقل تأثیر مستقیمی بر نیاز به جراحی و درمان‌ های دندانپزشکی دارد. در این بخش، به بررسی انواع دندان عقل و شرایطی که نیاز به کشیدن دارد، می‌پردازیم.

دندان عقل نهفته یکی از مشکلات رایجی است که در آن، دندان به‌طور کامل در زیر لثه باقی می‌ماند و قادر به رویش طبیعی نیست. این وضعیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که فضای کافی برای رشد دندان وجود ندارد یا مسیر رشد آن مسدود شده است. دندان عقل نهفته می‌تواند باعث فشار به دندان‌ های مجاور، عفونت، ایجاد کیست یا حتی آسیب به استخوان فک شود. در چنین شرایطی، کشیدن دندان عقل ضروری است، زیرا در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به درد شدید، التهاب، و حتی تغییر در ساختار فک و ترتیب دندان ‌ها شود.

دندان عقل نیمه ‌نهفته حالتی است که در آن بخشی از دندان از لثه خارج شده، اما قسمتی از آن همچنان در زیر بافت لثه قرار دارد. این وضعیت می‌تواند مشکلاتی مانند گیر کردن مواد غذایی، رشد باکتری ‌ها، پوسیدگی دندان و التهاب لثه را ایجاد کند. بسیاری از افراد با دندان عقل نیمه‌ نهفته دچار درد دوره‌ای، بوی بد دهان و حتی عفونت‌ های مکرر لثه می‌شوند. در این موارد، معمولاً توصیه می‌شود که دندان عقل کشیده شود تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود.

در مقابل، برخی افراد دندان عقل سالم و بدون مشکل دارند که به ‌طور کامل و صحیح رشد کرده و عملکرد طبیعی خود را حفظ کرده است. در این شرایط، معمولاً نیازی به کشیدن دندان عقل نیست، مگر اینکه دندانپزشک تشخیص دهد که در آینده ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. اگر دندان عقل به‌ خوبی در جای خود قرار گرفته باشد، دسترسی مناسبی برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن داشته باشد و باعث ایجاد درد یا فشار به سایر دندان‌ها نشود، می‌توان آن را نگه داشت. البته توصیه می‌شود که این دندان‌ ها به‌طور منظم تحت بررسی دندانپزشکی قرار گیرند تا در صورت بروز مشکل، در مراحل اولیه تشخیص داده شوند.

در نهایت، تصمیم برای کشیدن یا نگه داشتن دندان عقل بستگی به وضعیت فردی هر بیمار دارد. معاینه‌ های دوره‌ ای و تصویربرداری از دندان ‌ها می‌تواند به دندانپزشک کمک کند تا بهترین تصمیم را برای حفظ سلامت دهان و دندان بگیرد.

عوارض نکشیدن دندان عقل چیست؟

عدم کشیدن دندان عقل در شرایطی که رشد آن با مشکل مواجه شده یا تأثیر منفی بر سایر دندان‌ ها دارد، می‌ تواند عوارض جدی برای سلامت دهان و دندان ایجاد کند. یکی از مهم ‌ترین مشکلاتی که ممکن است رخ دهد، پوسیدگی دندان ‌های مجاور است. دندان عقل معمولاً در انتهای فک قرار دارد و دسترسی به آن برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دشوار است. این موضوع باعث تجمع پلاک ‌های دندانی و ایجاد پوسیدگی نه ‌تنها در خود دندان عقل، بلکه در دندان ‌های کناری نیز می‌شود. در بسیاری از موارد، پوسیدگی دندان ‌های آسیاب دوم، که در مجاورت دندان عقل قرار دارند، منجر به درمان‌ های پیچیده مانند پرکردگی، عصب‌ کشی یا حتی کشیدن آن ‌ها می‌شود.

درد و عفونت‌ های مکرر نیز از دیگر عوارض شایع نکشیدن دندان عقل نهفته یا نیمه ‌نهفته است. در شرایطی که بخشی از دندان از لثه خارج شده باشد، فضای کوچکی بین دندان و بافت لثه ایجاد می‌شود که محل مناسبی برای رشد باکتری‌ ها و باقی‌ ماندن ذرات غذا خواهد بود. این وضعیت منجر به التهاب لثه، ایجاد چرک و عفونت‌ های مکرر می‌شود که نه ‌تنها دردناک است، بلکه ممکن است به سایر بخش‌های دهان و حتی گلو سرایت کند. عفونت ‌های مزمن ناشی از دندان عقل می‌توانند باعث ایجاد بوی بد دهان و مشکلات در جویدن و صحبت کردن نیز شوند.

یکی دیگر از عوارض جدی، ایجاد کیست یا تومور در اطراف دندان عقل نهفته است. در برخی موارد، کیسه‌ای حاوی مایع در اطراف دندان عقل شکل می‌گیرد که می‌تواند به تدریج گسترش یافته و به استخوان فک آسیب برساند. اگر این کیست بزرگ شود، ممکن است نیاز به جراحی پیچیده‌ای برای برداشتن آن و ترمیم آسیب ‌های استخوانی ایجاد کند. در موارد نادر، این کیست‌ ها می‌توانند به تومورهای خوش‌ خیم تبدیل شوند که نیازمند مداخلات پزشکی جدی‌ تری خواهند بود.

نامرتب شدن دندان ‌های دیگر و نیاز به ارتودنسی یکی دیگر از مشکلات ناشی از عدم کشیدن دندان عقل است. اگر این دندان فضای کافی برای رشد نداشته باشد، به دندان‌های مجاور فشار وارد می‌کند و باعث جابجایی آ ن‌ها و تغییر در نظم طبیعی دندان ‌ها می‌شود. این مسئله به ‌ویژه در افرادی که قبلاً درمان ارتودنسی انجام داده‌اند، اهمیت بیشتری دارد، زیرا می‌تواند باعث بازگشت نامرتبی دندان ‌ها شود. در چنین شرایطی، ممکن است فرد دوباره به درمان‌ های ارتودنسی نیاز پیدا کند تا دندان ‌هایش به وضعیت مطلوب برگردند.

جراحی و کشیدن دندان عقل چگونه انجام می‌شود؟

کشیدن دندان عقل بسته به نوع رشد آن می‌تواند یک روش ساده یا یک جراحی پیچیده باشد. در برخی موارد، اگر دندان کاملاً رشد کرده و در موقعیت درستی قرار داشته باشد، کشیدن دندان عقل بدون جراحی انجام می‌شود. اما در شرایطی که دندان عقل نهفته یا نیمه‌ نهفته باشد، نیاز به جراحی دندان عقل نهفته خواهد بود. در این بخش، مراحل مختلف این فرایند و میزان درد و روش‌های کاهش آن را بررسی می‌کنیم.

روش‌های مختلف جراحی دندان عقل

کشیدن دندان عقل معمولاً زمانی انجام می‌شود که دندان به‌طور کامل از لثه خارج شده و موقعیت مناسبی دارد. در این روش، دندانپزشک ابتدا با استفاده از بی ‌حسی موضعی ناحیه را بی‌ حس می‌ کند و سپس با استفاده از ابزار های مخصوص، دندان را به‌آرامی شل کرده و از جای خود بیرون می‌آورد. این روش معمولاً بدون درد و با حداقل عوارض انجام می‌شود و دوران بهبودی کوتاهی دارد.

جراحی دندان عقل نهفته زمانی لازم است که دندان کاملاً در زیر لثه یا داخل استخوان فک قرار گرفته باشد. در این حالت، دندانپزشک یا جراح دهان و فک ابتدا برشی روی لثه ایجاد می‌کند تا به دندان دسترسی داشته باشد. اگر دندان بزرگ باشد یا در زاویه نامناسبی رشد کرده باشد، ممکن است لازم باشد آن را به چند قسمت تقسیم کرده و تکه ‌تکه خارج کنند. در پایان، ناحیه جراحی با بخیه بسته می‌شود تا فرآیند بهبودی تسریع شود. این روش معمولاً به یک دوره نقاهت طولانی‌تر نیاز دارد و ممکن است تا چند روز بعد از جراحی، فرد احساس درد و تورم داشته باشد.

آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟

یکی از دغدغه‌ های اصلی افرادی که قصد کشیدن دندان عقل را دارند این است که آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟ در طول عمل، به دلیل استفاده از بی‌حسی موضعی یا حتی در برخی موارد آرام ‌بخش و بیهوشی جزئی، بیمار هیچ دردی احساس نمی‌کند. اما پس از پایان جراحی، ممکن است احساس درد، التهاب و ورم در ناحیه جراحی‌شده به وجود بیاید.

میزان درد بعد از جراحی دندان عقل بستگی به نوع جراحی، وضعیت دندان و میزان نهفتگی آن دارد. در مواردی که کشیدن دندان به‌صورت ساده انجام شده باشد، معمولاً درد خفیفی تجربه می‌شود که با مصرف مسکن ‌های معمولی قابل کنترل است. اما در جراحی ‌های پیچیده، ممکن است درد و ورم بیشتری ایجاد شود که برای کاهش آن، دارو های ضدالتهابی و مسکن‌ های قوی ‌تر تجویز می‌شود.

برای کاهش درد و سرعت ‌بخشیدن به روند بهبودی، پزشکان توصیه می‌کنند که پس از جراحی دندان عقل از کمپرس سرد برای کاهش التهاب استفاده شود، مصرف مایعات و غذا های نرم در روز های اول رعایت شود و از مکیدن، استفاده از نی و فعالیت‌ های سنگین خودداری گردد. همچنین مصرف داروهای تجویز شده طبق دستور پزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند از بروز عفونت و مشکلات احتمالی جلوگیری کند.

مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان عقل

پس از کشیدن دندان عقل، رعایت مراقبت ‌های مناسب نقش مهمی در کاهش درد، جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی دارد. برخی افراد ممکن است پس از جراحی دچار درد، تورم، خونریزی یا مشکلاتی مانند خشکی حفره دندانی شوند. در ادامه، بهترین راهکار های کاهش درد و پیشگیری از عوارض احتمالی را بررسی می‌کنیم.

متن انگلیسی:
“After wisdom tooth extraction, it’s important to follow post-operative care to reduce swelling and prevent infection. Patients should avoid using straws, rinse with warm salt water, and take prescribed pain medications if necessary.”

ترجمه:
“پس از کشیدن دندان عقل، رعایت مراقبت‌های پس از جراحی برای کاهش تورم و جلوگیری از عفونت بسیار مهم است. بیماران باید از نی استفاده نکنند، دهان خود را با آب نمک گرم شست‌وشو دهند و در صورت نیاز از داروهای مسکن تجویز شده استفاده کنند.”

🔗 منبع: Mayo Clinic

کاهش درد و ورم پس از جراحی دندان عقل

درد و ورم بعد از کشیدن دندان عقل، به‌ویژه در جراحی‌ های پیچیده یا دندان‌ های نهفته، امری طبیعی است. برای کاهش التهاب و درد در ساعات اولیه پس از جراحی، می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد. قرار دادن کیسه یخ روی گونه (هر ۲۰ دقیقه یک‌بار، به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه) می‌تواند ورم را کاهش داده و درد را تسکین دهد.

علاوه بر آن، مصرف دارو های مسکن و ضد التهابی تجویزشده توسط دندانپزشک نقش مهمی در کنترل درد دارد. در مواردی که درد شدید باشد، ممکن است پزشک مسکن‌های قوی‌تری توصیه کند.

چه غذاهایی بعد از کشیدن دندان عقل بخوریم؟

پس از کشیدن دندان عقل، تغذیه مناسب می‌تواند روند ترمیم لثه و کاهش درد را تسریع کند. در روز های اول، بهتر است از غذاهای نرم و خنک مانند سوپ، ماست، پوره سیب‌ زمینی، اسموتی ‌ها و فرنی استفاده کنید. غذاهای سفت، تند یا داغ می‌توانند باعث تحریک لثه و افزایش درد شوند. همچنین، مصرف مایعات کافی، به‌ ویژه آب، کمک می‌کند تا بدن سریع ‌تر بهبود یابد، اما باید از استفاده از نی خودداری کنید، زیرا مکیدن می‌تواند باعث جدا شدن لخته خون از محل جراحی و ایجاد خشکی حفره دندانی شود.

خطرات و عوارض احتمالی بعد از کشیدن دندان عقل

پس از کشیدن دندان عقل، برخی مشکلات ممکن است رخ دهند که آگاهی از آن ‌ها می‌تواند در پیشگیری و درمان سریع‌ تر مؤثر باشد.

خونریزی و التهاب لثه

خونریزی خفیف تا چند ساعت پس از جراحی طبیعی است. دندانپزشک معمولاً یک گاز استریل روی محل جراحی قرار می‌دهد که باید آن را حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فشار دهید. اگر خونریزی ادامه داشت، می‌توان یک گاز استریل دیگر را به ‌آرامی در محل زخم قرار داد و دوباره فشار داد. از شست‌ و شوی شدید دهان در ۲۴ ساعت اول خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث خونریزی مجدد شود. در صورت ادامه خونریزی شدید، حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.

خشکی حفره دندانی (Dry Socket) و راه‌های پیشگیری از آن

یکی از عوارض شایع بعد از کشیدن دندان عقل، خشکی حفره دندانی (درای ساکت) است که زمانی رخ می‌دهد که لخته خون در محل زخم از بین برود و استخوان فک در معرض محیط دهان قرار گیرد. این مشکل باعث درد شدید و تیر کشنده در ناحیه جراحی و حتی انتشار درد به گوش و فک می‌شود.