عصب کشی دندان، که به آن درمان ریشه دندان یا روت کانال تراپی نیز گفته میشود، یکی از اصلی ترین و مؤثرترین درمان های دندانپزشکی است. این روش زمانی به کار میرود که پالپ دندان (بافت نرم داخل دندان) به دلیل پوسیدگی شدید یا عفونت دچار آسیب شده باشد. در چنین شرایطی، عصب کشی میتواند با حذف بافت آسیب دیده و پر کردن فضای خالی، از گسترش عفونت جلوگیری کرده و دندان را برای سال های طولانی حفظ می کند.
بسیاری از افراد هنگام مواجهه با نیاز به عصب کشی، سؤالات متعددی در ذهن دارند:
- آیا عصب کشی درد دارد؟
- مراحل عصب کشی دندان چگونه است؟
- هزینه عصب کشی چقدر است؟
در این مقاله که توسط مجله دندان تو تهیه شده است ، به این سؤالات و نکات دیگری همچون مراقبت های لازم بعد از عصبکشی و عوارض احتمالی آن پاسخ خواهیم داد.
عصبکشی به عنوان یکی از پیشرفته ترین درمانهای دندانپزشکی، به حفظ دندانهای طبیعی کمک میکند و از جایگزینی آنها با پروتز یا ایمپلنت جلوگیری میکند. این درمان نه تنها در کاهش درد ناشی از پوسیدگی یا عفونت مؤثر است، بلکه نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا میکند.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی دندان یا درمان ریشه دندان (Root Canal Therapy) یک روش تخصصی دندانپزشکی است که برای نجات دندان های آسیبدیده و حفظ آن ها استفاده میشود. این درمان بر روی بخش داخلی دندان، یعنی پالپ دندان، انجام میشود. پالپ دندان حاوی اعصاب، عروق خونی و بافت های همبند است که وظیفه تغذیه و حفظ رشد دندان را در مراحل اولیه بر عهده دارد.
زمانی که پالپ دندان به دلیل پوسیدگی عمیق، ترک خوردگی، یا ضربه دچار عفونت یا آسیب میشود، باکتری ها در این ناحیه رشد کرده و عفونت به ریشه های دندان گسترش پیدا میکند. این وضعیت میتواند منجر به درد شدید، آبسه، و حتی از دست رفتن کامل دندان شود. در چنین مواردی، عصب کشی با برداشتن پالپ آسیب دیده، ضد عفونی کردن کانال های ریشه، و پر کردن آن ها با مواد مخصوص، دندان را از تخریب بیشتر نجات میدهند . برای اطلاعات بیشتر به شما پیشنهاد میکنیم مقاله پرکردن دندان با آمالگام بهتر است یا کامپوزیت را مطالعه کنید
به زبان ساده، عصبکشی به معنای حذف عفونت و آسیب از بخش داخلی دندان است تا بتوان دندان را سالم نگه داشت و عملکرد آن را حفظ کرد.
چرا باید عصب کشی کرد ؟
عصبکشی زمانی ضروری است که پالپ دندان آسیب ببیند یا عفونت کند. این وضعیت ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- پوسیدگی عمیق دندان:
اگر پوسیدگی درمان نشود، به لایه های عمیق تر دندان نفوذ کرده و به پالپ میرسد. این عامل یکی از شایعترین دلایل نیاز به عصب کشی است. - ضربه یا شکستگی دندان:
ترکخوردگی یا شکستگی های عمیق ممکن است به پالپ آسیب برسانند یا باعث نفوذ باکتری ها به این ناحیه شوند. - عفونت یا آبسه دندان:
تجمع باکتری ها در ریشه دندان میتواند منجر به تشکیل آبسه (کیسهای پر از چرک) شود. این وضعیت اغلب با درد شدید و تورم همراه است. - عوارض درمان های قبلی:
درمان های نادرست یا ناقص مانند پر کردن ناقص دندان یا استفاده نادرست از روکش میتوانند پالپ را در معرض عفونت قرار دهند.
علائم نیاز به عصب کشی دندان
درد شدید در دندان
یکی از اصلیترین علائم نیاز به عصبکشی دندان، درد شدید و مداوم در دندان است. این درد میتواند به دلایل مختلفی مانند عفونت شدید، آسیب به بافت داخلی دندان یا پوسیدگی عمیق ایجاد شود. در این شرایط، درد معمولاً بهطور مداوم و در حالتهای مختلف (مثل هنگام جویدن، لمس دندان یا حتی بدون تماس با دندان) احساس میشود. این نوع درد میتواند نشان دهنده التهاب یا عفونت در پالپ دندان باشد، که در این صورت عصب کشی دندان برای درمان ضروری است.
حساسیت شدید به دما
حساسیت شدید به گرما و سرما نیز یکی دیگر از علائم نیاز به عصب کشی دندان است. اگر دندان به شدت به غذاها و نوشیدنی های گرم یا سرد واکنش نشان دهد و این حساسیت برای مدت زمان طولانی ادامه یابد، احتمالاً پالپ دندان دچار آسیب یا عفونت شده است. این حساسیت معمولاً به صورت درد شدید در هنگام مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی ها بهویژه مواد سرد و گرم خود را نشان میدهد.
تغییر رنگ دندان
تغییر رنگ دندان یکی دیگر از علائم شایع نیاز به عصب کشی دندان است. اگر دندانی که دچار پوسیدگی یا آسیب شدید شده، شروع به تیره شدن یا تغییر رنگ به رنگ خاکی یا قهوهای کند، این می تواند نشانهای از آسیب به پالپ دندان و نیاز به درمان عصب کشی باشد. در چنین مواردی، بافت درونی دندان دچار آسیب شده و باید از درمان های تخصصی مانند عصب کشی استفاده شود تا از عوارض بعدی جلوگیری شود.
ورم لثه و خونریزی
ورم لثه و خونریزی در اطراف دندان نیز میتواند نشانهای از عفونت یا التهاب در ناحیه ریشه دندان باشد. این علائم معمولاً در صورتی که عفونت به ریشه دندان گسترش یابد، ظاهر میشوند. اگر به این علائم توجه نشود، ممکن است عفونت به سایر قسمتهای دهان و صورت گسترش یابد و نیاز به عصبکشی دندان بیشتر شود.
بوی بد دهان یا طعم نا مطبوع
بوی بد دهان یا طعم نا مطبوع در دهان که ناشی از عفونت در پالپ دندان باشد، میتواند یکی از علائم نیاز به عصب کشی دندان باشد. اگر با وجود رعایت بهداشت دهان و دندان، بوی بد دهان همچنان ادامه یابد، این ممکن است نشاندهنده عفونت در ناحیه ریشه دندان باشد که باید سریعاً درمان شود.
مراحل عصب کشی دندان
عصب کشی دندان یک فرآیند تخصصی است که در چند مرحله اصلی انجام میشود. این مراحل برای اطمینان از حذف کامل عفونت و حفظ دندان طراحی شدهاند. در ادامه به تشریح گامبهگام این فرآیند میپردازیم:
ارزیابی و معاینه اولیه
در اولین مرحله، دندانپزشک با معاینه دقیق دندان و بررسی تصاویر رادیوگرافی (اشعه ایکس)، میزان آسیب یا عفونت در ریشه دندان را ارزیابی میکند. این مرحله به شناسایی کانال های آلوده و تعیین استراتژی درمان کمک میکند.
بی حسی موضعی
برای جلوگیری از درد یا ناراحتی، دندانپزشک از بیحسی موضعی استفاده میکند. این مرحله به بیماران اجازه میدهد تا بدون تجربه درد، مراحل درمان را طی کنند.
ایجاد دسترسی به پالپ دندان
دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص، سوراخ کوچکی در سطح دندان ایجاد میکند تا به پالپ آسیب دیده دسترسی پیدا کند. این مرحله برای حذف کامل بافتهای آلوده ضروری است.
تمیز کردن و ضد عفونی کردن کانال ها
در این مرحله، بافت های آسیبدیده و عفونی از کانال های ریشه حذف میشوند. دندانپزشک از ابزارهای تخصصی مانند فایل های ریشه و محلول های ضدعفونی کننده برای تمیز کردن کامل کانال ها استفاده میکند.
پر کردن کانال های ریشه
پس از تمیز کردن کانال ها، دندانپزشک آن ها را با ماده ای به نام گوتاپرکا پر میکند. این ماده از نفوذ مجدد باکتری ها به ریشه جلوگیری میکند و دندان را پایدار نگه میدارد.
- بازسازی تاج دندان
در نهایت، دندان برای بازیابی عملکرد و زیبایی، نیاز به بازسازی دارد. بسته به شدت آسیب، دندانپزشک ممکن است از پر کردن، روکش، یا مواد ترمیمی دیگر استفاده کند.
فیلم عصب کشی دندان
عصب کشی دندان با لیزر
عصبکشی دندان با لیزر یکی از روش های مدرن و پیشرفته در دندانپزشکی است که جایگزینی موثر برای روش های سنتی به شمار میرود. در این روش، از فناوری لیزر برای حذف بافت های آسیبدیده و ضدعفونی کردن کانال های ریشه استفاده میشود. امروزه لیزر ها جایگاه ویژه ای در دندانپزکشی دارند که از مهم ترین آنها میتوان به سفید کردن دندان با لیزر اشاره کرد
مزایای عصبکشی با لیزر:
- حذف دقیق تر باکتری ها و عفونت ها: لیزر با دقت بالا، باکتری ها و بافت های آلوده را بدون آسیب به بافت های سالم حذف میکند.
- کاهش درد و ناراحتی: استفاده از لیزر باعث کاهش نیاز به ابزار های مکانیکی شده و درد و تورم پس از درمان را کاهش میدهد.
- سرعت بیشتر در درمان: لیزر باعث تسریع فرآیند تمیز کردن و پر کردن کانال ها میشود.
آیا عصب کشی درد دارد؟
بسیاری از بیماران نگرانی هایی درباره درد عصب کشی دارند، اما خوشبختانه باید گفت که به لطف پیشرفت های پزشکی، عصبکشی دندان معمولاً بدون درد انجام میشود. یکی از مهمترین عواملی که باعث کاهش درد در این فرآیند میشود، استفاده از بی حسی موضعی است.
در ابتدا، دندانپزشک با استفاده از بی حسی موضعی، ناحیهای که قرار است درمان شود را کاملاً بی حس میکند. این بی حسی بهطور موقت اعصاب دندان و اطراف آن را بی اثر میکند، به طوری که بیماران معمولاً هیچ دردی احساس نمیکنند. این مرحله یکی از مهم ترین بخشها در فرآیند عصب کشی است که به بیماران اطمینان می دهد که درمان به راحتی و بدون درد انجام میشود.
آیا عصب کشی دندان دردناک است؟
در پاسخ به این سوال، باید گفت که در طول عصب کشی، احساس درد تقریباً وجود ندارد. اگرچه ممکن است بیماران کمی احساس فشار یا ناراحتی کنند، اما این معمولاً به دلیل بی حسی موضعی است و درد واقعی احساس نمیشود. بنابراین، عصبکشی دندان در بیشتر مواقع یک درمان بی دردسر است که هیچ گونه ناراحتی برای بیماران ایجاد نمیکند.
متن انگلیسی:
“Root canal treatments are typically performed under local anesthesia, making the procedure painless for most patients.”
ترجمه:
“عصبکشی دندان معمولاً با بیحسی موضعی انجام میشود و این روش برای اکثر بیماران بدون درد است.”منبع:
National Institute of Dental and Craniofacial Research – Root Canal Treatment
درد عصب کشی دندان چقدر است؟
درد عصب کشی دندان در حین درمان به حداقل میرسد. به طور کلی، اگر از بی حسی به درستی استفاده شود و فرآیند درمان بهطور صحیح انجام شود، بیماران هیچ دردی نخواهند داشت. در نهایت، احساس فشار یا احساس خفیف در اطراف دندان معمولاً تنها تجربه ای است که بیمار ممکن است داشته باشد.
درد بعد از عصب کشی
بعد از عصب کشی، ممکن است بیمار در ناحیه دندان تحت درمان احساس درد یا حساسیت به فشار، گرما و سرما داشته باشد. این درد معمولاً خفیف است و چند روز بعد از درمان کاهش می یابد. این واکنش ها بهطور طبیعی ناشی از فرآیند درمان و التهابی است که در بافت اطراف دندان رخ می دهد. برای بسیاری از بیماران، این درد بهطور خود به خود و با گذشت چند روز کاهش پیدا میکند.
مراقبتهای پس از عصب کشی
پس از انجام عصب کشی دندان، توجه به مراقبت های ویژه میتواند به کاهش درد، جلوگیری از عفونت و حفظ دندان عصب کشی شده کمک کند. در این بخش به نکات مهم مراقبتی میپردازیم که باید پس از عصبکشی رعایت کنید.
- مراقبت از بهداشت دهان و دندان
پس از انجام عصبکشی، یکی از مهمترین نکات حفظ بهداشت دهان و دندان است. لازم است که به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن توجه ویژهای داشته باشید. توصیه میشود از مسواک نرم برای جلوگیری از آسیب به دندانهای درمان شده استفاده کنید. همچنین، برای جلوگیری از تجمع باکتری ها و عفونت در ناحیه درمان، روزانه دو بار دندان های خود را مسواک بزنید. و در پایان روز از دهانشویه استفاده کنید برای اطلاعات بیشتر به شما مقاله چگونه دهان شویه مناسب انتخاب کنیم؟ را پیشنهاد میکنیم .
متن انگلیسی:
“Proper post-treatment care includes maintaining good oral hygiene, avoiding hard foods, and following up with your dentist to ensure proper healing.”
ترجمه:
“مراقبت صحیح پس از درمان شامل رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از غذاهای سخت و مراجعه به دندانپزشک برای اطمینان از بهبودی کامل است.”منبع :
- خوردن غذا های مناسب
در روزهای اول پس از عصب کشی، از خوردن غذاهای داغ، سرد یا سفت پرهیز کنید، زیرا ممکن است دندان های شما حساس باشند. غذاهای نرم مانند سوپ، پوره سیب زمینی یا ماست میتوانند گزینههای مناسبی برای مصرف در این دوران باشند. همچنین، بهتر است از جویدن با دندان های درمانشده اجتناب کنید تا فشار اضافی به آن وارد نشود. - استفاده از داروهای تجویزی
برای کاهش درد و التهاب پس از عصب کشی، ممکن است دندانپزشک داروهای مسکن تجویز کند. توصیه میشود که دارو ها را طبق دستور مصرف کرده و از مصرف خودسرانه داروهای قوی تر خودداری کنید. - پیگیری و مراجعه به دندانپزشک
پس از درمان، پیگیری وضعیت دندان ضروری است. اگر درد یا علائم دیگری مانند تورم یا خونریزی مشاهده کردید، باید سریعاً به دندانپزشک خود مراجعه کنید. این مراجعه ها برای اطمینان از موفقیت درمان و جلوگیری از عفونت های احتمالی لازم است.
آیا دندان عصب کشی شده نیاز به روکش دارد؟
یکی از سوالات رایج بیماران پس از انجام عصبکشی دندان این است که آیا دندان نیاز به روکش دارد یا خیر. در این بخش به این موضوع مهم پرداختهایم.
دلایل استفاده از روکش دندان عصبکشی شده
دندان هایی که تحت درمان عصب کشی قرار میگیرند، معمولاً به دلیل از دست دادن بافت داخلی، ضعیفتر از قبل میشوند. این دندانها بیشتر در معرض ترک خوردگی و شکستن قرار دارند. بنابراین، استفاده از روکش دندان به عنوان یکی از گزینه های درمانی ضروری است. روکش دندان علاوه بر محافظت از ساختار دندان، زیبایی آن را نیز حفظ میکند.
طول عمر دندان عصب کشی شده
دندان هایی که پس از عصب کشی روکش میشوند، معمولاً میتوانند چندین سال بدون مشکل عمل کنند. در صورت مراقبت صحیح و مراجعه منظم به دندانپزشک، طول عمر دندان عصب کشی شده بسیار افزایش مییابد. بدون روکش، دندان ممکن است در مدت زمان کوتاهی دچار آسیب یا شکستگی شود.
آیا بعد از عصبکشی باید فوراً روکش نصب کرد؟
در بیشتر موارد، پس از عصبکشی، بهتر است که روکش روی دندان قرار گیرد، به ویژه اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد یا در ناحیهای از دهان قرار گیرد که تحت فشار زیادی قرار دارد. البته این موضوع به تشخیص دندانپزشک بستگی دارد و ممکن است در بعضی از موارد، نیاز به روکش فوری نباشد.
عوارض عصب کشی نکردن
انتشار عفونت به بافت های اطراف
اگر عفونت پالپ دندان درمان نشود، میتواند به سایر بافت های اطراف دندان از جمله لثه ها، استخوان فک و حتی سایر دندان ها گسترش یابد. این عفونت ممکن است باعث تشکیل آبسه در ناحیه ریشه دندان شود که در صورت عدم درمان، ممکن است نیاز به جراحی برای تخلیه عفونت و درمان عواقب آن باشد. بنابراین، انجام عصب کشی دندان در زمان مناسب از گسترش عفونت جلوگیری میکند.
متن انگلیسی:
“If left untreated, an infected tooth can lead to abscess formation, bone loss, and the spread of infection to other areas of the face and neck.”
ترجمه:
“اگر درمان عصبکشی به موقع انجام نشود، عفونت میتواند به تشکیل آبسه، تحلیل استخوان و گسترش عفونت به سایر مناطق صورت و گردن منجر شود.”منبع :
Healthline – Complications of Not Treating Root Canal Infection
از دست دادن دندان
در صورت عدم انجام عصب کشی دندان، دندان ممکن است در نهایت بهطور کامل از بین برود. آسیب به پالپ دندان میتواند باعث مرگ دندان شود، که در نتیجه دندان به طور دائم از دست میرود. این اتفاق میتواند نیاز به درمان های پیچیده تری مانند ایمپلنت فوری یا پروتز دندان را به دنبال داشته باشد.
درد مزمن و آسیب به فک
عفونت های طولانی مدت در ریشه دندان میتواند به درد مزمن منجر شود. در موارد شدید، این درد میتواند به فک و سایر نواحی صورت گسترش یابد و باعث مشکلات جدی تری شود. در نتیجه، انجام عصب کشی و درمان به موقع میتواند از بروز این مشکلات پیشگیری کند.